Historia obchodów w zdjęciach

Wydarzenia, które zaistniały w roku 1944 z udziałem członków AK z placówki "Łosoś", nie poszły w zapomnienie. Potwierdzeniem tego są uroczystości, które zostały zorganizowane z okazji odsłonięcia w 1968 r. tablicy upamiętniającej akcję na więzienie w Nowym Wiśniczu-Leksandrowej oraz obchody 30-tej, 50-tej i 60-tej rocznicy tych wydarzeń. 

Pozostawiły one ślad w postaci zdjęć, które obrazują w jakimś stopniu przebieg tych obchodów.

Wprowadzenie       Posłanie       Aktualności

Obchody te zorganizowano głównie dzięki oddaniu i dużemu wysiłkowi lokalnych władz  Nowego Wiśnicza i Lipnicy Murowanej oraz związków kombatanckich, za co należą się im szczególne podziękowania i wyrazy uznania. Nie sposób pominąć tutaj osoby Waldemara Serafina, dzięki którego inwencji i zaangażowania zostały wydrukowane wkładki do Wiadomości Lipnickich, opisujące to wszystko, czego dotyczyły uroczystości w Nowym Wiśniczu i Lipnicy Murowanej, za co również należy serdecznie podziękować.

Nowym wydarzeniem stało się w 2008 r. odsłonięcie w Rajbrocie na Mulowcu pomnika ku czci zamordowanych w 1944 r., przez faszystów z SS-Galizien, żołnierzy AK z 16 p.p. Grupa "LIMBICZA", przemieszczających się ze wschodu oraz dającego im schronienie gospodarza Wawrzyńca Odrońca. Uroczystość ta została przeprowadzona pod patronatem Wójta Gminy Lipnica Murowana Tadeusza Klimka, z inicjatywy Gminnego Koła Kombatantów RP i BWP oraz Gminnego Domu Kultury
w Lipnicy Murowanej.
Podziękowania należą się również wszystkim tym, którzy wzięli udział w tych uroczystościach, a w szczególności oddziałom wojskowym, które nadały im szczególny, uroczysty, wojskowy charakter.

Kolejnym wydarzeniem na terenie gminy Lipnica Murowana było odsłonięcie pomnika upamiętniającego konspirancyjną Szkołę Pochorążych Piechoty i miejsce zajęć w niej w lasach w pobliżu Szpilówki.

         "Pod koniec 1943 r., na terenie placówki „Łosoś”, została  zorganizowana konspiracyjna Szkoła Podchorążych Piechoty I bat. „Pszczoła” 12 pp. AK Ziemi Bocheńskiej. Zajęcia były prowadzone w oparciu o program szkolenia dostarczony przez dowództwo 12 pp AK Ziemi Bocheńskiej. Zajęcia odbywały się dwa razy w tygodniu. Nauka o broni oraz szkolenie teoretyczne odbywały się w mieszkaniach w Lipnicy Dolnej oraz w Rajbrocie. Szkolenie bojowe, strzelanie, walka wręcz, topografia i musztra prowadzone były w terenie, w okolicach tych w których się znajdujemy, zarówno w lecie jak i w okresie zimy.

         Obsada instruktorska przedstawiała się następująco:
komendant szkoły - ppor. Józef Wieciech ps. „Tamarow”,
zastępca komendanta – ppor. Jan Szymański ps. „Kresowy”,
szef szkoły – kpr. Zbigniew Wyrzykowski ps. „Maryśka”,
instruktor – pchor. Leon Szczerkowski ps. „Lew”,
instruktor – plut. Władysław Stachoń ps. „Fuzja”.

         Słuchaczami szkoły byli:
Tadeusz Budacz ps. „Tygrys”,
Jerzy Cieczko ps. „Skaut”,
Mieczysław Dychus ps. „Brzoza”,
Szymon Gnoiński ps. „Rabin”,
Tadeusz Goleniec ps. „Rydwan”,
Eugeniusz Kowal ps. „Ewka”,
Wojciech Piotrowski ps. „Paź”,
Aleksander Plewa ps. „Cholewa”,
Tadeusz Plewa ps. „Nóż”,
Szymon Plewa ps. „Puchacz”,
Stefan Radzięta ps. „Wicher”,
Szymon Skórka ps. „Mars”,
Roman Stokłosa ps. „Bodo”,
Szymon Sufczyński ps. „Tłok”,
Edward Wieciech ps. „Harnaś”,
Julian Wieciech ps. „Skrzat”,
Franciszek Wojciechowski ps. „Orzeł”.

         26 czerwca 1944 r. zakończono szkolenie promowaniem przez gen. dyw. Ignacego hrabiego Ledóchowskiego ps. „Krak” wszystkich absolwentów konspiracyjnej Szkoły Podchorążych na stopień podchorążych piechoty oraz uroczystą mszą polową odprawioną przez ks. Józefa Urbańskiego.

         Wszyscy nowo promowani podchorążowie, wraz z innymi oficerami, podoficerami i żołnierzami 1 i 2 kompanii I bat. AK „Pszczoła” oraz zastępcą komendanta Obwodu „Wieloryb” por. Józefem Kaczmarczykiem ps. „Turoń”, wzięli udział w nocy z 26 na 27 lipca 1944 r. w akcji na niemieckie więzienie w Nowym Wiśniczu, mającej za cel uwolnienie więźniów politycznych, którym groziło wywiezienie w dniu 27 lipca 1944r. do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Akcja, w wyniku której uwolniono 128 więźniów oraz zdobyto 3 karabiny maszynowe, 5 automatów MP, około 50 karabinów, 12 pistoletów, około 200 granatów ręcznych, kilka tysięcy sztuk amunicji, kompasy, lornetki, plecaki, mundury itp., całkowicie i bez strat się powiodła. Nikt z uwolnionych w ręce niemieckie się nie dostał poza jednym przypadkiem ale już pod innym nazwiskiem i z innego powodu.

         Nie obyło się jednak bez represji. W dniu 29 października 1944 r. Niemcy zorganizowali na terenie Lipnicy Murowanej, - Dolnej oraz – Górnej, przy udziale gestapowców oraz Ukrainców z Galizien SS obławę, w której zatrzymano:

         Biorących udział w akcji na więzienie:
pchor. Leona Szczerkowskiego,
pchor. Romana Stokłosę,
pchor. Szymona Sufczyńskiego,
pchor. Juliana Wieciecha,
kpr. Zbigniewa Wyrzykowskiego.

         Ponad to:
por. Mieczysława hrabiego Ledóchowskiego,
dow. WSOP Albina Rudnika,
plut. Szymona Palkę,
szer. Tadeusza Wieciecha.

         Wcześniej, w pierwszych dniach lipca, został aresztowany:
gen. dyw. Ignacy hrabia Ledóchowski.

         Z wymienionych aresztowanych przeżyły zaledwie dwie osoby:
por. Mieczysław hrabia Ledóchowski,
pchor. Julian Wieciech, obecny tutaj, który po pobytach w kilku obozach, niemal w ostatniej chwili został uratowany od śmierci przez żołnierzy brytyjskich.

         Pozostali zginęli nie wiadomo w jakich okolicznościach.

         Odsłonięty dzisiaj pomnik niech upamiętnia ten fragment działalności AK na terenie Lipnicy, jak i ofiary poniesione w związku z jej działalnością. Cześć ich pamięci!

Za zorganizowanie dzisiejszej uroczystości należą się podziękowania gospodarzowi gminy, wójtowi mgr Tadeuszowi Szymonowi Klimkowi i wszystkim tym kombatantom, którzy się do tego przyczynili za zaangażowanie i poniesiony trud w doprowadzeniu do powstania tego pomnika, a w szczególności Stanisławowi Wieciechowi przewodniczącemu Gminnego Koła Związku Kombatantów."

Wprowadzenie wygłoszone przez por. Eugeniusza Kowala ps. "Ewka"  podczas uroczystości w dniu 13 września 2008 r.

Posłanie odczytane w imieniu Prezydenta RP przez Posła Edwarda Czesaka.